In onze missie om gezond opgroeien en opvoeden eerlijker en leuker te maken, komen we door het hele land bevlogen mensen en gave organisaties tegen. In een nieuwe serie gaan we vanuit FitGaaf! op zoek naar gave praktijkverhalen in Nederland rond het ondersteunen van gezonde leefstijl van kinderen en gezinnen. We trappen af met sportconsulent Freek Hogendorp van Veendam Beweegt. Tom interviewde Freek op het prachtige beweegpark bij het stadion van voormalig profvoetbalclub BV Veendam.

Je kunt dit interview ook beluisteren:

Ha Freek, dank dat we hier op bezoek mochten komen in het mooie Veendam. En dat je meer wil vertellen over hoe jij met jullie team sportconsulenten van Veendam Beweegt bijdraagt aan een gezonde jeugd in de Gemeente Veendam. Ik start graag met de ‘waarom’-vraag: waarom doe je wat je momenteel doet? Waarom ben je buurtsportcoach bij Veendam Beweegt geworden?

Freek: “Ik was hiervoor gymdocent op een VMBO school in Groningen, na mijn afstuderen aan de ALO. Dat was heel leuk, maar ik miste afwisseling. Ik kwam toen een vacature tegen voor buurtsportcoach, of eigenlijk sportconsulent, van Veendam Beweegt. Voor het sollicitatiegesprek kwam ik hier op het prachtige beweegpark bij de Langeleegte. Ik dacht meteen: wauw, dat is wel een hele mooie werkomgeving, hier wil ik wel werken! Daarnaast kende ik de regio ook van vroeger, als kind, al een beetje.”

Tom: ja, dit park ligt er echt prachtig bij. Kun je hier wat meer over vertellen?

Freek: Dit was vroeger het stadion van voormalig betaald voetbalclub BV Veendam. De betaalde tak van de voetbalclub is helaas failliet gegaan. Maar gelukkig is sportpark de Langeleegte blijven bestaan. En dat niet alleen, er is flink in geïnvesteerd. Zo is er een heel ASM (Athletic Skills Model)-park aangelegd. Op basis van tien grondvormen van bewegen zijn er verschillende velden, klimrekken en andere beweegfaciliteiten ingericht. Op zo’n manier dat de kinderen zelf veel vrijheid en creativiteit hebben om zelf nieuwe spelletjes te bedenken. Omdat alles net even anders, asymmetrisch, ingericht is dan normale sportvelden (doeltjes die niet lijnrecht tegenover elkaar staan bijvoorbeeld). Zodat je steeds in andere situaties terecht komt, dan je gewend bent”

En daarnaast is er ook een urban sports deel aangelegd. Met een pumptrack, freerunpark en calisthenics park. Allemaal op één park, dus dat is echt wel heel gaaf.

Bij dit park organiseren we dan ook veel naschoolse activiteiten. Drie keer per week is er het zogenaamde ‘uitleenmoment’. Dinsdag t/m donderdag. Als het enigszins OK weer is, dan zijn er 30 á 40 kinderen op het park. Van verschillende scholen, verschillende leeftijden, verschillende achtergronden, alles door elkaar. Wij zijn dan spelleider en zetten daarbij ook veel stagiaires in.

Het mooie is dat we zo veel contact met de kinderen hebben. Je kent ze allemaal. En je weet wat er bij ze speelt. Hoe de schooldagen waren, wat er leeft, ook onderling. Soms zijn er spanningen, die kun je tijdens die momenten de kop bespreken. En je kunt ze verantwoordelijk maken voor storend gedrag en bijvoorbeeld opruimen. “Het is jullie park, houdt het dan ook netjes”.

Op het park hebben we het dan vooral over bewegen en sporten. Voor gezonde leefstijl speelt onze rol zich vooral af binnen de scholen. En dan komen we al vrij snel uit bij FitGaaf! Daarmee zijn we 3 weken heel nadrukkelijk op school aanwezig. Daar hebben we het met de kinderen over leefstijl; wat voor invloed kan het maken van gezonde keuzes hebben op je lichaam?

Tom: Hoe mogen jullie deze rol invullen? Krijgen jullie veel vrijheid vanuit de gemeente?

Freek: We zijn onderdeel van de Gemeente Veendam en vallen onder wethouder van Sport, Henk-Jan Smaal. Daarbinnen zijn we een snel groeiend team en we mogen heel veel projecten doen. Er is veel mogelijk. We doen momenteel veel vanuit GALA/SPUK-gelden.

Qua sport, bewegen en gezondheid merk ik dat de Gemeente Veendam echt een vooruitstrevende, progressieve houding kent. Ze schatten dat hier echt op waarde door er flink in te investeren. Niet alleen dit park, maar ook de sporthallen en sportvelden in de gemeente liggen er allemaal heel goed bij. De faciliteiten zijn echt goed voor een relatief kleine gemeente.

Wij zijn dus onderdeel van de Gemeente Veendam, maar zetten ons wel onder een andere naam, Veendam Beweegt, in de markt. Dat zegt wel wat over onze gezonde eigenwijsheid. We krijgen veel vrijheid en pakken die ook. En doen daar goede dingen mee. Een eigen merk en uitingen, zoals ook onze mascotte Turbo, helpen gewoon erg goed bij de herkenbaarheid bij kinderen, ouders en scholen.

Tom: jullie pakken ook veel vrijheid in de manier waarop jullie FitGaaf! inzetten. En dat vind ik supergaaf! Kun je daar wat meer over vertellen? Hoe zetten jullie FitGaaf! in? Hoe geven jullie er een ‘eigen gave draai’ aan?

Freek: Op elke basisschool waar we starten, organiseren we tijdens de kick-off een pleinfeest met muziek en allemaal springtouwen. Wij staan er dan met een groot team, maar ook onze mascotte turbo en de wethouder is daar altijd bij aanwezig. En we laten ook 10 springtouwen op school achter, zodat de kinderen nog heel lang kunnen blijven touwtje-springen.

We koppelen ook heel nadrukkelijk de naschoolse sportactiviteiten aan het FitGaaf!-project. Tijdens het uitleggen en uitdelen van de FitGaaf!-stickerposters delen we ook altijd een overzicht aan de kinderen uit, met de gratis activiteiten van Veendam Beweegt voor de komende drie weken. Zodat ze de stickers rondom bewegen ook makkelijk kunnen plakken. Maar ook de kinderen te activeren om gezond gedrag door te zetten na de drie weken FitGaaf!

Daarnaast hebben we recent, samen met stagiaires van Sportkunde en Voeding & Diëtetiek, een extra contactmoment op school bedacht. Met smoothiebikes en een fotochallenge, aan het begin van de laatste week. We geven de kinderen de opdracht om die week iets te maken of te doen wat gezond is. En daar een foto van te maken en naar juf te mailen. Of uit te printen, zodat het tijdens de afsluitende les kan worden getoond in de klas. En wanneer de kinderen dan hun eigen FitGaaf!-stickerposter ook meenemen, krijgen ze een extra turbo-sticker op de kalender. Zo is het een leuk extra opstap-momentje naar de afsluitende gastles.

En zo zijn we nu ook bezig met manieren om de ouders nog beter te bereiken. En ze in een constructief denkspoor te zetten. We zijn van plan om filmpjes te maken die we op het oudernet kunnen posten. Waarin we kort uitleggen dat we vandaag in de klas zijn geweest en FitGaaf! hebben uitgelegd en hoe ouders/verzorgers mee kunnen doen. En daarna nog 2 of 3 filmpjes met tips tijdens de 3 weken stickers plakken. We gaan aan FitGaaf! trouwens ook een gezondheidsmonitor koppelen, waaronder een motorische test (MQ scan). Deze gezonde jeugd monitor van het Health Development Institute sluit heel mooi aan op FitGaaf!

Als dat staat, denk ik dat we echt tot een mooi, allesomvattend programma zijn gekomen.

Het is heel leuk en fijn dat wij met FitGaaf! een samenwerking hebben waarin wij ook onze ideeën kunnen vormgeven en integreren. Dat we die vrijheid krijgen en bijvoorbeeld ook gewoon gebruik kunnen maken van de look-&-feel van FitGaaf! Zodat bijvoorbeeld een flyer bij zo’n fotochallenge er niet weer helemaal anders ziet en als apart project wordt gezien. Dat het één geheel blijft.

Tom: Heel gaaf allemaal. Hoe kwamen jullie eigenlijk bij FitGaaf! terecht?

We hebben gekeken naar programma’s die ons konden helpen bij het aanprijzen van gezonde leefstijl in de klas. Om leefstijlskills waarde te geven. We hebben gekeken wat daar goed op aan sluit en FitGaaf! kwam daarin naar boven. Vooral ook omdat het handzaam is, we het als buurtsportcoaches en sportconsulenten makkelijk kunnen bemensen. Want we willen niet dat de scholen daar zelf allemaal dingen voor moeten doen. We willen de scholen ontzorgen. We doen het meeste werk en betalen vrijwel alle projecten. Zodat de grootste drempels voor scholen, tijd en geld, al meteen weggenomen zijn.

We hebben dus gericht gezocht naar programma’s die we zelf makkelijk kunnen uitvoeren voor de scholen en wat is een vrij compleet verhaal. FitGaaf! zet in op meerdere gezonde parameters. Je gaat in drie weken geen complete gedragsverandering zien op al die gezonde parameters, maar je kunt wel alle verschillende facetten van gezonde leefstijl laten zien. En dat doet FitGaaf! heel leuk. De stickerposter is daarnaast een hele mooie, individuele spiegel voor de kinderen.

En nu we FitGaaf! inzetten merken we ook dat het ook heel erg helpt bij onze herkenbaarheid. Heel vaak worden we op school begroet door de kinderen met “hé Fitgaaf!” Dus dat geeft wel aan dat ons gezonde verhaal leeft en blijft plakken.

Tom: Wat zijn de reacties van scholen, van de leerkrachten?

De juffen en meesters reageren er heel leuk op. Die willen er ook best veel tijd voor maken. En het grappige is, ik denk dat vooral komt, omdat wij niet zeggen dat dat moet. Wij verzorgen de basis, doen eigenlijk alles en de juffen en meesters kunnen naar eigen inzicht extra aandacht aan het project besteden. En ook de directies vinden het een hele leuke manier.

Door FitGaaf! hebben we veel waardevolle contactmomenten met de school, kinderen en ouders. Dat is voor ons gewoon heel fijn. Zeker tot in de groepen 4/5/6 hebben we zo echt mooie impact met ons verhaal. Maar in groep 1 en 2 komen we ook, omdat eigenlijk alle directies aangeven dat ze graag willen dat dan broertjes en zusjes uit verschillende klassen samen mee kunnen doen. En over FitGaaf! mee kunnen kwekken aan tafel. Zo betrek je echt het hele gezin.

Doordat het zo mooi ingepast kan worden bij scholen, hebben we nu al 80% van de kinderen in de gemeente Veendam gezien en bereikt. Nu staan de wat kleinere scholen nog op de planning en dan hebben we straks in twee jaar tijd vrijwel alle basisschoolgaande kinderen in de gemeente bereikt. Dus dat is supermooi.

Tom: Wat zijn voor jullie de belangrijkste uitdagingen als het gaat om gezond opgroeien en opvoeden?

Dat is dan toch die eerdergenoemde ouderparticipatie. We zien dat tussen de 40 – 60% van de kinderen het gezond stickeren alleen doet. Dan een deel dat het vooral met de moeder doet, gevolgd door een plukje met een vader en een klein groepje met een oudere broer of zus. Met de genoemde filmpjes denken we hier nog wel een mooie boost aan te kunnen geven. Want de ouders erbij krijgen, is heel belangrijk. Als kind uit groep 5, bepaal je niet zelf wat er op je bord ligt of wat je drinkt.

Het is daarnaast een proces van de lange adem. En we moeten denk ik ook realistisch zijn. Je gaat niet bij elk gezin een enorme omslag te weeg brengen in 3 weken. Wat wij kunnen doen is de gezonde boodschap richting kind en ouder zoveel mogelijk herhalen. Op een zo leuk mogelijke manier, zodat ze er een positief gevoel bij krijgen.

Meer informatie over Veendam Beweegt: https://veendambeweegt.nl/

Interview door: Tom Steffens / Initiator FitGaaf! // tomsteffens@fitgaaf.nl

Bij FitGaaf! geloven we in plezier, positiviteit en structuur bij gezond opgroeien en bij dagelijks gezond leven. Daarom hebben we een gezonde stickerposter gemaakt! Voor kinderen (3-12 jaar) én ouders/verzorgers. Met stickers voor dagelijks gezond eten, drinken, bewegen en slapen. Zo is de stickerposter ook uitermate geschikt als ‘kapstok’ voor een lokale aanpak Gezond en Actief Leven (GALA).

FitGaaf! is een erkende Gezonde School-activiteit. Daarnaast is FitGaaf! erkend door of aangesloten bij de volgende instanties:

Het Stages of Change model (Prochaska en Di Clemente, 1983) vormt een belangrijke theoretische fundering onder de FitGaaf!-methode. Via het plakken van stickers wordt inzicht verschaft in wat er thuis al goed gaat rond gezond eten, drinken, bewegen en slapen, maar ook wat er beter kan (self-monitoring of behaviour). Daarmee wordt ‘overwegen’ en ‘voorbereiden’ van gedragsverandering gestimuleerd. De stickers zorgen tevens voor positieve bekrachtiging van de uitvoer van gezond gedrag in de ‘actie’-fase.

Daarnaast wordt, gebaseerd op dynamische systeemtheorie (Saunders,1993; Carriere, 2009), met FitGaaf! door het actief betrekken van ouders en leerkrachten ook beoogd om de belangrijkste contextuele factoren uit de omgeving van het kind positief te veranderen. Zo worden kansen vergroot dat het kind een stabiel interventie-effect op langere termijn kan realiseren.

FitGaaf! bestaat al meer dan 10 jaar. En inmiddels hebben we met onze methode (gezonde keuzes leuk maken en belonen)  al meer dan 35.000 kinderen bereikt. Tijdens verschillende FitGaaf!-projecten hebben we verdiepende effectevaluaties uitgevoerd. Om inzicht te krijgen in bereik, actieve deelname, effecten (op bijvoorbeeld zelfervaren fitheid), gedragsverandering en waardering van kinderen (en ouders en leerkrachten) van FitGaaf! als preventieve interventie. We hebben dat allemaal verwerkt in een impactrapportage, die je hier gratis kunt downloaden. 

Totale aantal scholen dat sinds 2014 heeft deelgenomen aan FitGaaf!: 

Van de meeste projecten zijn gave filmpjes en/of foto’s gemaakt. Op onze facebook-pagina kun je terugvinden welke scholen precies hebben meegedaan!

Aantal kinderen dat met de FitGaaf!-kalender en stickers is bereikt: 

In de basis bestaat een FitGaaf-project uit drie fases. En meestal gaat het via basisscholen. Hieronder van elke fase een filmpje. Maar we zijn super flexibel en een project kan makkelijk aan regionale wensen worden aangepast. Scroll naar beneden voor de mogelijkheden of bel ons: 0591-547902.

Ik (Tom Steffens, Initiator FitGaaf!) vertel graag over de verschillende manieren waarop de FitGaaf!-methode en materialen in verschillende gemeentes worden ingezet. Dat kan ook tijdens teamoverleggen. Bel me vooral, via 0591-547902

Mailen vinden we ook leuk: info@fitgaaf.nl